کد مطلب:211386 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:112
روش پرورش امام ششم در مکتب جعفری
با مقدمات گذشته دیدیم كه قریب یك قرن از عمر اسلام گذشت كه دو ثلث آن دستخوش تمایلات جاه طلبان قرار گرفت و نگذاشتند اسلام رشدی بنماید.
نظریه های مختلف - عقاید مخالف - قیافه های ناپسند - مشاجرات بی جا مباحثات بی مورد انحراف فكری - كجی سلیقه - تعصب جاهلیت - بی خردی - بی خبری سبب تشتت آراء در دین شد و بدبختی این بود كه بنی امیه ملت اسلام را از دین حقیقی و روش مطلوب كه در برنامه بنی هاشم بود مكتوم داشته و مردم را از آنها دور می ساختند تا آنكه آل مروان منقرض شدند و دوره سپری شد چشمه سار علوم و فنون و حقایق دانش و بینش باز پدیدار گردید - اسرار مكتوب در مكتب علم و فضیلت و دانش و تقوی و طهارت امام جعفرصادق علیه السلام آشكار گردید - و منطق رسا و توانا و استدلال عمیق و اساس و مبانی تحقیق و تتبع محكم و متین مانند نور خورشید در افق تابستان تمام برفهای تیر و تار شده را آب كرد و غرور و خودپسندی را از بین برد - و قیافه علم و فضیلت را به مردم نشان داد طریقه روشن - راه كوتاه - زمین هموار و صاف و بدون دست انداز - نتیجه نهائی - استدلال به قرآن - تفسیر و تأویل قابل فهم و قبول همه - برهان تاریخی از قصص گذشتگان روش تجزیه و تحلیل و تركیب طبیعی عالم و هضم مسائل علمی همه این ها سند و حجت برنامه مكتب جعفری بود.
شكی نیست كه این روش یك فرصتی مناسب می خواهد خداوند آن فرصت را برای حفظ دین خودش داد كه با اصول علمی و طریقه كلاسیكی و به اصطلاح امروز تاكتیك جنگی قدم به قدم - پا به پا با رشد عقلی شاگردان خود پیش می رفت و در ضمن از بین بردن شبهات افكار و بیان توحید از سنگ شناسی و خاك شناسی و نبات و حیوان و انسان و گل و میوه و محصول و حبوبات و بقولات و خلاصه افلاكیات و عناصر و موالید همه در طریقیت توحید در برنامه گنجانیده بوده و تدریس می فرمود - كه در خلال درس توحید علوم گیاه شناسی و جانور شناسی - طب و بهداشت و فیزیك و شیمی و مكانیك كه به نام كیمیا معروف و مصطلح بود تدریس فرمود و ابداع و اختراعات و انكشافات عمیقی در طب و طبیعیات رخ داد و همچنین در فن ریاضیات و اعداد و غیره كه بالاتر از آن دیده نشده بود.
فرصتی كه امام صادق علیه السلام برای تشكیلات و سازمان مكتب جعفری یافت به چندین جهات
[ صفحه 219]
بود - كه سبب شد این مكتب كاملا نضجی بگیرد و بزرگ شود.
1- زمان طولانی امامت امام صادق علیه السلام كه 35 سال بود - و این فرصتی كافی برای طرح یك برنامه در مكتب تربیتی و تعلیم آن بود كه برای ائمه قبل از امام صادق علیه السلام نه این فرصت و نه این زمان و نه این شرایط دست داد.
2- نهضت فكری و جنبش علمی و حركت میلی به علم و دانش بود كه از طرف ملل مغلوبه و ممالك مفتوحه و كشورهای مجاور این فكر خود به خود ناگزیر به وجود آمد كه باید با داشتن كشور پهناوری علم و فرهنگ پهناوری داشت - و این عامل بسیار نیرومندی برای جلب توجه به علم و دانش بود و چون این جنبش فكری پدید آمد ناگزیر مردی باید داناتر و تواناتر و اخلاقی تر تا بتواند مسیر این افكار را در دست گرفته به حقیقت مطلوبه سوق دهد كسی جز امام صادق علیه السلام نبود.
و چنانچه گفتیم شروع این حركت فكری زمان امام محمدباقر علیه السلام بود به شرحی كه در كتاب خودش نقل كردیم و قوت آن در این عصر امام ششم شروع شد.
و لذا امام جعفرصادق علیه السلام با تمام بدعتها و ضلالت ها و انحراف ها به طریق مسالمت و محبت و برادری شروع به تعلیم و تعلم نمود كه مانند ابن ابی العوجا خود را از رفقای آن حضرب می داند و با آنكه زندیق بود و اصحاب امام او را لعنت می كردند شكایت می كرد می گفت شما هم مانند استادتان با من رفتار كنید و هر روز ملازمت آن جناب را داشت - با این وصف تمام شبهات و اوهام و خرافات زائل گردید.
3- كشمكش های دامنه دار طرفداران اموی و عباسی بود كه تحول سیاسی را به دست آنها سپرد و خود به كار ثبت علم و پرورش پرداخت و آنها در یك صف با هم به جنگ و جدال و مناقشه و مبارزه مشغول بودند آرامش و آسایش برای امام صادق علیه السلام روی داد و در این مدت به بیان حقایق علمی پرداخت و علومی كه در اسلام سابقه نداشت و قبل از اسلام هم این شرایط جامعیت را با این فواید و نتایج مطلوبه نداشت تدریس فرمود و همه ضبط شد و نقل شد و دست به دست تا شرق و غرب حدود و ثغور آن روز اسلام رفت و بعد هم ممالك دیگر گرفتند و سرمایه تمدن و ترقی خود قرار دادند - و چنانچه در جهان اسلام و اسلام در جهان گفتیم سرمایه علوم امروزی دنیا هم همان اصول تعلیمات امام صادق علیه السلام می باشد - و كتب آن روز موجب افتخار و مباهات دانشمندان امروز است.
[ صفحه 220]
نظریه های مختلف - عقاید مخالف - قیافه های ناپسند - مشاجرات بی جا مباحثات بی مورد انحراف فكری - كجی سلیقه - تعصب جاهلیت - بی خردی - بی خبری سبب تشتت آراء در دین شد و بدبختی این بود كه بنی امیه ملت اسلام را از دین حقیقی و روش مطلوب كه در برنامه بنی هاشم بود مكتوم داشته و مردم را از آنها دور می ساختند تا آنكه آل مروان منقرض شدند و دوره سپری شد چشمه سار علوم و فنون و حقایق دانش و بینش باز پدیدار گردید - اسرار مكتوب در مكتب علم و فضیلت و دانش و تقوی و طهارت امام جعفرصادق علیه السلام آشكار گردید - و منطق رسا و توانا و استدلال عمیق و اساس و مبانی تحقیق و تتبع محكم و متین مانند نور خورشید در افق تابستان تمام برفهای تیر و تار شده را آب كرد و غرور و خودپسندی را از بین برد - و قیافه علم و فضیلت را به مردم نشان داد طریقه روشن - راه كوتاه - زمین هموار و صاف و بدون دست انداز - نتیجه نهائی - استدلال به قرآن - تفسیر و تأویل قابل فهم و قبول همه - برهان تاریخی از قصص گذشتگان روش تجزیه و تحلیل و تركیب طبیعی عالم و هضم مسائل علمی همه این ها سند و حجت برنامه مكتب جعفری بود.
شكی نیست كه این روش یك فرصتی مناسب می خواهد خداوند آن فرصت را برای حفظ دین خودش داد كه با اصول علمی و طریقه كلاسیكی و به اصطلاح امروز تاكتیك جنگی قدم به قدم - پا به پا با رشد عقلی شاگردان خود پیش می رفت و در ضمن از بین بردن شبهات افكار و بیان توحید از سنگ شناسی و خاك شناسی و نبات و حیوان و انسان و گل و میوه و محصول و حبوبات و بقولات و خلاصه افلاكیات و عناصر و موالید همه در طریقیت توحید در برنامه گنجانیده بوده و تدریس می فرمود - كه در خلال درس توحید علوم گیاه شناسی و جانور شناسی - طب و بهداشت و فیزیك و شیمی و مكانیك كه به نام كیمیا معروف و مصطلح بود تدریس فرمود و ابداع و اختراعات و انكشافات عمیقی در طب و طبیعیات رخ داد و همچنین در فن ریاضیات و اعداد و غیره كه بالاتر از آن دیده نشده بود.
فرصتی كه امام صادق علیه السلام برای تشكیلات و سازمان مكتب جعفری یافت به چندین جهات
[ صفحه 219]
بود - كه سبب شد این مكتب كاملا نضجی بگیرد و بزرگ شود.
1- زمان طولانی امامت امام صادق علیه السلام كه 35 سال بود - و این فرصتی كافی برای طرح یك برنامه در مكتب تربیتی و تعلیم آن بود كه برای ائمه قبل از امام صادق علیه السلام نه این فرصت و نه این زمان و نه این شرایط دست داد.
2- نهضت فكری و جنبش علمی و حركت میلی به علم و دانش بود كه از طرف ملل مغلوبه و ممالك مفتوحه و كشورهای مجاور این فكر خود به خود ناگزیر به وجود آمد كه باید با داشتن كشور پهناوری علم و فرهنگ پهناوری داشت - و این عامل بسیار نیرومندی برای جلب توجه به علم و دانش بود و چون این جنبش فكری پدید آمد ناگزیر مردی باید داناتر و تواناتر و اخلاقی تر تا بتواند مسیر این افكار را در دست گرفته به حقیقت مطلوبه سوق دهد كسی جز امام صادق علیه السلام نبود.
و چنانچه گفتیم شروع این حركت فكری زمان امام محمدباقر علیه السلام بود به شرحی كه در كتاب خودش نقل كردیم و قوت آن در این عصر امام ششم شروع شد.
و لذا امام جعفرصادق علیه السلام با تمام بدعتها و ضلالت ها و انحراف ها به طریق مسالمت و محبت و برادری شروع به تعلیم و تعلم نمود كه مانند ابن ابی العوجا خود را از رفقای آن حضرب می داند و با آنكه زندیق بود و اصحاب امام او را لعنت می كردند شكایت می كرد می گفت شما هم مانند استادتان با من رفتار كنید و هر روز ملازمت آن جناب را داشت - با این وصف تمام شبهات و اوهام و خرافات زائل گردید.
3- كشمكش های دامنه دار طرفداران اموی و عباسی بود كه تحول سیاسی را به دست آنها سپرد و خود به كار ثبت علم و پرورش پرداخت و آنها در یك صف با هم به جنگ و جدال و مناقشه و مبارزه مشغول بودند آرامش و آسایش برای امام صادق علیه السلام روی داد و در این مدت به بیان حقایق علمی پرداخت و علومی كه در اسلام سابقه نداشت و قبل از اسلام هم این شرایط جامعیت را با این فواید و نتایج مطلوبه نداشت تدریس فرمود و همه ضبط شد و نقل شد و دست به دست تا شرق و غرب حدود و ثغور آن روز اسلام رفت و بعد هم ممالك دیگر گرفتند و سرمایه تمدن و ترقی خود قرار دادند - و چنانچه در جهان اسلام و اسلام در جهان گفتیم سرمایه علوم امروزی دنیا هم همان اصول تعلیمات امام صادق علیه السلام می باشد - و كتب آن روز موجب افتخار و مباهات دانشمندان امروز است.
[ صفحه 220]